Elk jaar op 4 mei om 20.00 uur, als de laatste klanken van de Last Post over de Dam uitgewaaierd zijn, probeer ik me in te leven in het verdriet van allen die tijdens een oorlog een of meerdere dierbare(n) verloren hebben. Als kind van ver ná alle verwoestende vijandelijkheden, ken ik geen gevangenschap of doodsangst. Ik weet niet hoe het voelt mijn maag te moeten vullen met ledigheid. Warmte of licht te moeten ontberen. Me nergens veilig te voelen.

Ik voel geen rilling bij het  angstaanjagende gegil van de maandelijkse sirenes. Ik ken het geluid niet van mensen die worden weggevoerd. Nooit hoorde ik het stampen van zware laarzen op de trap, het indringende gebons op de deuren of de schreeuwende bevelen om zo snel mogelijk naar buiten te komen. Ik kreeg nooit een nummer ingebrand op mijn onderarm, noch een gele ster op de kraag van mijn jas genaaid. Ik was en ben een vrij mens. Ja, zelfs nu in coronatijd. De huidige beperkende maatregelen staan qua omvang in geen verhouding tot alles wat oorlogsslachtoffers hebben moeten inleveren aan levensruimte. Zij beklommen heldhaftig de heuvel, maar werden bij elke nieuwe stap meedogenloos terug geduwd. Net als wij allemaal, hadden ook zij verlangens, dromen, plannen en idealen, die wreed werden verstoord door de “toevalligheid” van een oorlog.

Helaas is de geschiedenis een verhaal dat zich voortdurend ontwikkelt en herhaalt. Laten we juist daarom met z’n allen de herinnering scherp houden, al is het maar tijdens die twee minuten stilte op 4 mei om 20.00 uur. Niet om onszelf in de put te praten, maar toch vooral om kritisch te blijven en een beter zicht te houden op een inclusieve samenleving. Dat geen enkele bevolkingsgroep ooit nog uitgesloten zal worden, vernederd, verbannen of vermoord. Opdat we elkaar de gruwelijkheden van een nieuwe oorlog voor altijd zullen besparen. Om samen verder te gaan met het besef dat iedereen in vrijheid leven mag en recht heeft om de top van de heuvel te bereiken. Opdat onze toekomst voor altijd gevrijwaard zal blijven van rancuneuze verdeeldheid. In wij en zij. Goed en slecht. Wit en zwart. 

Om tot slot te eindigen met de hoop dat een nieuwe dageraad ons altijd zal blijven toekomen. Aldus de opbeurende woorden van Amanda Gorman in een alinea van haar gedicht The Hills we Climb, uitgesproken tijdens de inauguratie van Joe Biden. 

The loss we carry. A sea we must wade.

We braved the belly of the beast.

We’ve learned that quiet isn’t always peace
and the norms and notions
of what “just” is
isn’t always justice.

And yet the dawn is ours
before we knew it.