Alsof de adem je ontnomen wordt, zo intens wordt je meegezogen in deze roman van John Boyne. Het is indringend geschreven met gedetailleerde beschrijvingen en prachtig uitgesponnen dialogen. Knappende haardvuren, straffe whiskey’s en dampige luchten, zoals ze alleen in Ierland bestaan. Tot bladzijde 320 duurt deze ademloze leeshonger. Vanaf genoemde pagina komt op een onverbiddelijke wijze de waarheid aan het licht, welke eerder slechts gekenschetst werd door middel van subtiele verwijzingen of opmerkingen. Ademloosheid verandert in kippenvel bij elke bladzijde die ik omsla. Bloedstollende onthullingen. Gruwelijke verklaringen. Een volledige gifbeker gevuld met intimidatie, chantage en afpersing wordt meedogenloos over de lezer uitgeschonken. De duisterste uithoeken van de Ierse clerus worden bloot gelegd. Misbruik met kinderen. De van oorsprong gelovige bevolking keert zich voorgoed tegen hen.

De grote stilte – John Boyne

Odran Yates is een integere, toegewijde jongeman als hij aan zijn opleiding aan het seminarie begint. Zijn studiegenoot Tom is op dat moment zijn beste vriend. Odran is naïef en tamelijk onschuldig, waardoor hij de misstappen die Tom in zijn latere carrière begaat, niet ziet of niet wil zien. Odran vindt de rust in zijn kerkelijke carrière die hij zo begeert. Daar komt verandering in als hij wordt overgeplaatst naar Rome en daar gedurende langere tijd enkele malen per dag de Paus moet dienen. De intriges rondom het overlijden van de kerkelijke vorst verbazen hem, maar loyaal als hij is, maakt hij er geen werk van. Bovendien wordt hij in die tijd geconfronteerd met zijn eigen vleselijke lusten, waardoor hij voor langere tijd hevig gaat twijfelen aan zichzelf en zijn roeping.

De ontknoping

En hoewel de mensen in zijn begintijd hoffelijk en voorkomend tegen hem zijn, gaandeweg komt hij steeds vaker agressie tegen. Als Odran in 2011 zijn neef Jonas in Dublin bezoekt, ervaart hij voor het eerst hoe de bevolking in de stad reageert op de gedragingen van de kerk. Beledigingen, gevolgd door een vuistslag in zijn gelaat en verblijf in een politiecel vallen hem ten deel. Zijn decorum als geestelijke wordt hem volledig ontnomen. Odran herstelt zich, maar ondanks zijn goedgelovigheid ontstaat er innerlijke onrust vanwege een gebeurtenis in het verleden. Hij begint een zoektocht om de werkelijke feiten boven water te krijgen. Die vindt hij bij zijn neef Aidan in Lillehammer. De vergevingsgezinde Aidan zorgt ervoor dat Odran zijn rust opnieuw herwint, maar niet nadat hij de volledige procesgang van zijn vriend Tom heeft bijgewoond en deze ook onder vier ogen heeft gesproken.

Door de talloze verspringingen in de tijd krijgt de lezer volop ruimte om zijn indrukken bij te stellen en te linken naar feiten uit vorige hoofdstukken. Op die manier wordt men geprikkeld om na te denken, zoals dat gebeurt bij een goede detective.

Het omslag doet denken aan een goedkoop driestuiverromannetje. Een gemiste kans voor de uitgever. Dit indrukwekkende boek verdient toch echt een stijlvollere kaft.